در شمال شرق شهر بجنورد عمارتی وجود دارد که بزرگترین و شاخص‌ترین اثر معماری دوره قاجار در خراسان شمالی به حساب می آید. عمارتی به نام مفخم که این روزها موزه مردم شناسی بجنورد در آن برپا است و معماری زیبای آن با کاشیکاری های رنگی اش می تواند شما را در دنیایی از زیبایی تاریخی غرق کند.

در دوره قاجار عمارت مفخم همراه با بناهای دیگری از جمله آیینه‌خانه، کلاه فرنگی، حوضخانه و سردر در باغ بزرگی قرار داشته که مجموعه دارالحکومه مفخم را تشکیل می‌داده‌اند. این بنای تاریخی منحصر به فرد 32 اتاق و 2 تالار با آینه‌کاری‌ها، کاشی‌کاری‌ها و گچبری‌های بسیار زیبا و تماشایی دارد و یکی از آثار بی‌نظیر عصر ناصرالدین شاه محسوب می‌شود.

عمارت مفخم در گذشته در داخل باغ بزرگی قرار داشت و تا پیش از وقوع زلزله شدید بجنورد از بخش‌های مختلفی همچون آینه‌خانه، دروازه ورودی حوض‌خانه، باغ فواره و عمارت کلاه فرنگی تشکیل شده بود که در حال حاضر تنها آینه‌خانه و عمارت مفخم به جای مانده است.

پوشش سقف عمارت نیز از سفال بود که در تعمیرات بعدی به سقف شیروانی گالوانیزه تبدیل شد. عمارت مفخم هم‌ اکنون محل استقرار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان شمالی می‌باشد. بانی این اثر یارمحمدخان سهام‌الدوله بجنوردی معروف به «سردار مفخم» (حاکم بجنورد) و معمار آن ممتحن‌الملک شقاقی بوده است. روبروی عمارت مفخم، بنای آینه‌خانه قرار دارد که به عنوان فضای اداری و دیوانی جهت ملاقات‌های رسمی سردار مفخم و برپایی مراسم تشریفات نظامی و رایزنی در باب مسائل سیاسی و اجتماعی با سران ایلات و دیگر رجال مطرح قاجار مورد استفاده قرار می‌گرفته است

کلنل ادوارد ییت انگلیسی که حدود یک قرن پیش در این بنا با سردار مفخم دیدار داشته در توصیف یکی از اتاق های آن می‌نویسد: دیوارها با تعدادی نقشه تزیین شده بود، اتاق پذیرایی با شمعدانها و آیینه‌های زیبا پوشیده شده و کف آن نیز با قالی های قالب دوزی شده ابریشمی رشتی فرش شده بود.

در پشت این اتاق نارنجستانی بود که سقف آن با ورق آهنی پوشیده شده بود و بر روی دیوارها نیز پوست پلنگ، ببر، خرس و پوست دو گربه وحشی و چند حیوان دیگر که در جنگلهای شمال این ناحیه یافت می‌شود آویزان کرده بودند. این بنا اتاقهای متعددی دارد که با ۲۱در چوبی به ایوانها گشوده می شوند و در طبقات آن جابه‌جا گچبری های زیبا به چشم می‌خورد.

از نکات قابل توجه بنای آینه‌خانه، وجود تصاویر 134 تن از شخصیت‌های برجسته عصر صفوی تا دوره قاجار از جمله تصویر شاه طهماسب، شاه عباس، آقا محمدخان، فتحعلیشاه و کریم خان زند و همچنین سران حکومتی کشورهای همجوار است. در تزئین تالار از 17 طرح مختلف استفاده شده است که شامل نقش چهلچراغ، مقرنس، نمای بیرون عمارت و نقوش اسلیمی گیاهی و هندسی است.

این بنای 130 ساله در سال 1376 خورشیدی خریداری شد و پس از مرمت در سال 1379 به بهره‌برداری رسید و هم اکنون به عنوان «موزه مردم‌شناسی بجنورد» مورد بازدید علاقمندان قرار دارد.ممتحن‌الملک شقاقی پس از تحصیل در مدرسه دارالفنون، به دستور ناصرالدین شاه برای گذراندن تحصیلات عالیه در رشته معماری به فرانسه رفت و پس از بازگشت، مسئول ساخت چندین کاخ شد. مدرسه سپهسالار سابق (شهید مطهری تهران) از ساخته‌های وی می‌باشد.

منبع: تبیان

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: